W jeleniogórskim kinie Helios w każdy czwartek o godz. 18:00 bilet na wybrany polski film kosztują tylko 10 zł. Dowiedziałem się o tym zupełnie przypadkowo. Oto kiedy w pierwszy czwartek marca słuchałem o „dokonaniach” dzisiejszych żołnierzy „niezłomnych”, zadzwonił do mnie młody człowiek (dziś już wiem, że zastępca kierownika kina) i powołując się na znajomość z ZHP oraz moje wieloletnie związki z TKOPD, poprosił bym palną 15-20-minutową mówkę przed seansem filmowym, bowiem policyjny prelegent nawalił. Musiałem więc dowiedzieć się o co w tym wszystkim chodzi.
I dowiedziałem się. „Kultura Dostępna w Kinach” to projekt, dzięki któremu szerokie grono odbiorców może zapoznać się z polską sztuką filmową za nieco niższą cenę – tylko za dychę. To kolejny element realizowanego z inicjatywy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego programu „Kultura Dostępna”, którego operatorem jest Narodowe Centrum Kultury. Ma służyć… niwelowaniu barier kompetencyjnych i finansowych, szczególnie dla grup narażonych na wykluczenie. Dzięki temu we wszystkich kinach Helios na terenie całej Polski w każdy czwartek o godzinie 18:00 odbywają się specjalne pokazy polskich filmów. A film, przed którym miałem wygłosić mowę, to przejmujące „Obce niebo” Dariusza Gajewskiego.
Cóż można o nim powiedzieć? Jeśli kiedyś przyjdzie Wam do głowy mieszkać z dzieckiem pod obcym, szwedzkim niebem, pamiętajcie o bezstresowym wychowaniu – inaczej może być krucho. Wystarczy drobne nieporozumienie, niewinne z pozoru kłamstewko, a trącicie palcem pierwszą kostkę domina. Opieka społeczna zabierze dziecko, odda je obcym ludziom, a Wam zgotuje współczesną wersję „Procesu” Kafki. Konkluzja, która płynie z tego filmu, ma oparcie w faktach – obraz inspirowany konkretną sytuacją, celnie i słusznie piętnujący absurdy prawa, a jednocześnie fantazja o państwie nadopiekuńczym, które porywa dzieci i przeraża dorosłych.
Szczegółowiej? Oto Basia i Marek przyjeżdżają na północ Szwecji za chlebem. On jest trenerem piłkarskim, który bierze pod swoje skrzydła lokalną drużynę dziewcząt, ona zajmuje się domem i dorabia jako masażystka. Swoje już przeszli – były romanse i kłamstwa, rozstania i powroty, chwile zwątpienia i codzienna orka na ugorze. Córka Ula wydaje się fundamentem tego związku, lecz nie tylko ona trzyma bohaterów przy sobie. Słowem, nowoczesna polska rodzina z życiorysem pokomplikowanym w granicach średniej statystycznej. Ich gehenna rozpoczyna się wraz z kłamstwem Uli, które w konsekwencji stawia na nogi przedstawicieli opieki społecznej. Państwo odbiera Basi i Markowi dziewczynkę, a próby jej odzyskania okazują się walką z wiatrakami.
Nie, nie zamierzam tu streszczać całego filmu (nie zrobiłem też tego przed seansem). Dodam tylko jeszcze, że w jakimś stopniu opowiada on o sprawie ponadczasowej, lecz aktualnej zwłaszcza dziś. Że nie możemy się dogadać, bo zawsze wiemy lepiej, który system wartości powinien być arbitralny; że wierzymy w elastyczność norm społecznych tylko wtedy, gdy normy są cudze. Słowem, o niezmąconym przekonaniu, że nawet obce niebo powinno być naszym.
Ja zebranej na seansie publiczności mówiłem o tym, że w otwartej Europie swobodnie przemieszczamy się z kraju do kraju, też z dziećmi, czy też, że w tej nowej ojczyźnie one się rodzą; że trzeba sobie zdawać sprawę z różnic kulturowych i rozwiązań prawnych dotyczących obowiązków i praw rodzicielskich na przykładzie Szwecji i Niemiec – szczególnie ortodoksyjnego egzekwowania od rodziców (opiekunów prawnych) praw nieletnich wynikających z Konwencji o Prawach Dziecka; że na terenie jeleniogórskich powiatów: grodzkiego i ziemskiego, działa Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka; że wszystkich zainteresowanych zachęcam do kontaktu z nim -mailowego i telefonicznego, oraz przesyłania korespondencji. Podałem dane kontaktowe: Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka, 58-500 Jelenia Góra, ul. Jasna 11, e-mail: tkopd.jg@wp.pl, tel.: 668825848 lub 500069250.
PS. W związku z pokazem filmu „Obce niebo“ ogłoszony został Konkurs. Trzeba do poniedziałku odpowiedzieć na pytanie: - Jaką nagrodę za ten film otrzymała Agnieszka Grochowska – filmowa Basia? Do wygrania jest film na DVD z autografem Reżysera i Agnieszki. Będzie wybranych trzech zwycięzców. Nie podpowiadamy, ale zachęcamy do udziału i życzymy powodzenia.